четверг, 21 июня 2018 г.

Къарачайбалкъар сапын

мыловарение, сабын этив
Приготовление мыла
О способах приготовления мыла древними карачаевцами-балкарцами.
Сылпагъарланы Ислам айтхандан эшитиб, джашау джыллары 1928-2018, Орта Азияда анасы бла бирге сапын этиюню амалларын джазганем. Макалечик этиб, "Сапын этиуню амалы - хазырлау къулланымы" деген ат атаб, "Аланхазар сыры.." китабымы 23 бетинде 2010дж.басмалаганем. Энди ол макалечикни китабда турганыча джангыдан  былайда басмалайма эм джангы билгиле кошама. Карачайда сакланган сапын этиу амал эм бизден 5-6 минг джылны алга джашаган эски шумер халкны сапын этиу амаллары бирчады. Карачайда, (Балкарда) эм Шумерияда сапын бир технология бла, бир лагым бла этилгенди. Бу конуга (темага) орус тилде джангы макале джазарма. Алайды да, сапын этиюню бек уллу маганасы барды. Сапын бла меденийет- цивилизация башланады. Сапын этиб, юсюн-кийимин тазалаган бла меденийет башланады. Сапын этиуню билими бизге да шумерледен джетген болур. Бизни ата-бабабыз Орта Азияда сапын этиб сатыб, андан кечинмек табыб эм хоншуну-тийрени тазалыкга юретиб кайтхандыла.